Dożynki jak podają źródła literaturowe niegdyś nazywane również wyżynki, obżynek, okrężne, wieńcowe, wieńczyny to wielkie święto rolników i gospodarzy połączone z poczęstunkiem i zabawą. Historia dożynek sięga czasów folwarcznych obchodzonych w całej Polsce.
Dożynki są symbolem dorobku, ciężkiej pracy rolników i stanowią wyraz hołdu społeczności wiejskiej związanej z gospodarstwem i ziemią, gdyż cała racja istnienia rolnika zależała od udanych albo nieudanych zbiorów.
W naszej gminie zwyczajem i tradycją przy organizacji dożynek jest zaangażowanie sołectw jako gospodarzy. W tym roku z Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu do organizacji dożynek za sprawą Sołtys Magdaleny Olszak włączyły się Sołectwa Marysin i Natalin wraz z działającymi na terenie obu sołectw Kołami Gospodyń Wiejskich „Natalki” i „Marysieńki”.
Zwyczajem staropolskim orszak dożynkowy prowadzili najlepsi żniwiarze w wieńcach na głowach, a za nimi odświętnie ubrani żeńcy i pozostali mieszkańcy wsi zmierzali najpierw do kościoła, w którym ksiądz święcił wieńce. Tak i teraz jak zwyczaj nakazuje dożynki rozpoczęły się polową mszą świętą na terenie zespołu pałacowo-parkowego przy Urzędzie Gminy Jastków, w której uczestniczyli zaproszeni duchowni: ks. Proboszcz Mirosław Matuszny z parafii bł. Karoliny Kózkówny ze Snopkowa, Ks. Grzegorz Bogdański wychowawca w Metropolitarnym Seminarium w Lublinie, ks. Kanonik Jan Żukowski z parafii NMP Królowej Polski z Jastkowa a także o. Emmanuel Noufe i o. Franciszek Szczurek - Ojcowie Biali Misjonarze Afryki z Natalina. W oprawie mszy świętej wzięli udział mieszkańcy Marysina i Natalina zaproszeni przez Panią Sołtys: Przemysław Czarnek Minister Edukacji i Nauki, Agata Kamala, Marzena Gontarz, Renata Podstawka, Olga Tomaszewska, Zosia Maciejewska.
Po mszy orszak przechodził do dworu śpiewając pieśni:
Plon niesiemy, plon
w jegomości dom,
żeby dobrze plonowało,
dziesięć korcy z mendela dało
plon niesiemy, plon.
aby szefli dużo dało
i dukatów naskutało,
plon niesiemy plon.
Dziedzic wraz z małżonką, rodziną i służbą oczekiwali na żniwiarzy idących z wieńcem. Przodownica wręczała z ukłonem wieniec a czasami wkładała mu na głowę. Obrzędowi temu towarzyszyły inne uroczyste oracje zapewniające zdrowie i dobrobyt. Wieniec zawsze stał na honorowym miejscu.
Po zakończeniu mszy polowej Starostowie dożynek Pan Krzysztof Kobiałka i Pani Anna Janczak staropolskim zwyczajem na ręce Pani Wójt złożyli poświęcony chleb i bukiet polnych kwiatów słowami „Przyjmij gospodarzu od nas ten chleb upieczony ze zboża naszych pól. Uszanuj go i gospodaruj tak, żeby go nikomu, tak na wsi, jak i w mieście nigdy nie zabrakło”. Pani Wójt przyjęła chleb dziękując za dary ciężkiej pracy rolników i podzieliła na części aby każdy z przybyłych gości mógł się nim poczęstować. Chleb został rozdany mieszkańcom przez Sołtysów i Radnych Marysina i Natalina oraz Ministra Edukacji i Nauki.
Kolejnym punktem dożynek były wystąpienia okolicznościowe w których zaproszeni goście podziękowali rolnikom za trud pracy. Głos zabrali: Minister Edukacji i Nauki Profesor Przemysław Czarnek, list okolicznościowy w imieniu Pana Wojewody - Lecha Sprawki odczytał - Piotr Łuszczak -Doradca Wojewody Lubelskiego. W imieniu Marszałka Województwa Jarosława Stawiarskiego wystąpiła Radna Sejmiku Województwa Lubelskiego i dyrektorka KRUS w Lublinie Magdalena Filipek - Sobczak, Grzegorz Kozioł – Członek Zarządu Powiatu Lubelskiego, który reprezentował Starostę Zdzisława Antonia. Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu Kamil Ziółkowski odczytał listy skierowane do Pani Wójt i mieszkańców od Posła Sylwestra Tułajewa oraz Europosła Krzysztofa Hetmana.
Krzysztof Kobiałka – Starosta dożynek reprezentujący sołectwo Marysin. Jest rodowitym mieszkańcem wsi Marysin, żona Barbara, ojciec trójki dzieci i szczęśliwy dziadek dwóch wnuczek. Mieszka przy charakterystycznym punkcie wsi - cmentarzu z I wojny światowej i kapliczce ufundowanej przez jego pradziadka Jana. Z żoną Barbarą prowadzą 7,50 ha gospodarstwo rolne. Do roku 2020 w gospodarstwie prowadzona była produkcja zwierzęca oraz roślinna a obecnie tylko roślinna.
Anna Janczak – Starościna dożynek reprezentująca sołectwo Natalin. Jest rodowitą mieszkanką Natalina. Od 25 lat wspólnie z mężem Janem prowadzi gospodarstwo rolne, które wraz z dzierżawami ma ok. 40 ha. Główne uprawy to zboża (pszenica, pszenżyto, jęczmień), a także buraki cukrowe, ziemniaki oraz warzywa (m.in. marchew, seler, pietruszka). Mama trzech synów: Marcina – 25 lat, student Bezpieczeństwa Narodowego na UMCS oraz żołnierz Wojsk Obrony Terytorialnej; Michała – 22 lata, absolwent technikum rolniczego w Kijanach; Mateusza – 14 lat, uczeń szkoły podstawowej w Snopkowie. Na co dzień pracuje w gospodarstwie i zajmuje się domem. Należy do KGW „Natalki”.
Jednym z nieodłącznych elementów dożynek była wystawa przepięknych wieńców dożynkowych przygotowanych przez Panie z Kół Gospodyń Wiejskich. W tym roku mogliśmy podziwiać 15 wieńców z miejscowości: Marysin, Natalin, Snopków, Panieńszczyzna-Jastków, Sieprawki, Moszna, Płouszowice, Tomaszowice, Ożarów, Moszenki, Miłocin, Ługów, Dąbrowica, Piotrawin oraz Sieprawice.
W kategorii wieniec tradycyjny przeważał wieniec w kształcie korony wykonany z naturalnych zbóż i suszonych kwiatów, natomiast jako nowoczesny zaprezentowały się wieńce m.in. w kształcie obrazu, korony, młynu-wiatraka. Wszystkie wieńce zostały nagrodzone, a w konkursie na najpiękniejszy w kategorii tradycyjnej wygrał wieniec z Mosznej, a w kategorii nowoczesnej wygrał wieniec z Miłocina. Oba wieńce godnie reprezentowały Gminę Jastków na dożynkach wojewódzkich, które odbyły się 27 sierpnia w Radawcu Dużym.
Część artystyczną rozpoczęły występy przedstawicieli gospodarzy dożynek z miejscowości Natalin oraz Koła Gospodyń Wiejskich wraz z Gospodarzami. Jak zawsze Panie z KGW zaprezentowały wysoki kunszt artystyczny.
Kolejnym punktem był występ „Zespołu Pieśni i Tańca Dąbrowica” chluby Gminy Jastków, który powstał na jej terenie w 1970 roku z inicjatywy mieszkańców podlubelskiej miejscowości Dąbrowica. W swojej wieloletniej działalności artystycznej występował nie tylko na scenach województwa lubelskiego, ale także na arenie międzynarodowej. Choreografem zespołu jest Adam Bukowski, kierownikiem muzycznym Daniel Mazurek, który również z Panem Henrykiem Skórskim jest odpowiedzialny za przygotowanie wokalne.
Wystąpiły grupa dorosła i dziecięca. Prezentując przyśpiewki sądeckie, tańce podlaskie, polkę śmieszkę oraz tańce śląskie, a muzycznie oczywiście towarzyszyła kapela Zespołu pod kierunkiem Daniela Mazurka.
Gospodarze dożynek zaprezentowali talenty artystyczne w lokalnie działających szkołach: Szkoła Karate Mistrza Świata Daniela Iwanka.
W pokazie Karate w składzie: Julia Szewczyk, Karolina Lipiec, Tymon Reszel, Borys Rechulicz, Olaf Wdowiak, Mikołaj Marczak, Tymon Chinimoniuk. Byli to zaawansowai karatecy z medalistką mistrzostw Polski, Europy i Świata Polą Ciorgoń. Karatecy zaprezentowali swoje umiejętności precyzji, siły i techniki, a także skuteczności w samoobronie w pokazie technik kata jak i kumite. Pokaz komentował Grzegorz Ciorgoń.
W występach tanecznych zauroczyły nas Olga Tomaszewska i Zofia Maciejewska ze SZKOŁY TAŃCA CHASSEMI Emilii Osińskiej – Marczak. Szkoła to 6 grup wiekowych: od 5-cio latków po osoby dorosłe. To społeczność, w której dzieci czują się jak profesjonalni tancerze, gdzie mają możliwość występować na małych scenach oraz na wielkich estradach, na których zdobywają ogromne doświadczenie i obycie sceniczne. To właśnie na tych scenach SZKOŁA TAŃCA CHASSEMI zdobywa wiele nagród i wyróżnień zarówno grupowych jak i solowych. Działalność Szkoły Tańca CHASSEMI to nie tylko treningi, ale też obozy taneczne, wyjazdy konkursowe, warsztaty taneczne ze wspaniałymi choreografami oraz przyjaźnie zawierane na długie lata. Profesjonalna kadra dba o to, by zajęcia prowadzone były na najwyższym poziomie oraz zaszczepia tancerkom miłość do tańca, która jest głównym powodem istnienia szkoły. Grupy prowadzą Emilia Osińska–Marczak i Justyna Ćwiklińska. Zajęcia prowadzone są w Fitness Klub Tenfit w Marysinie.
Nie zabrakło również wokalu w wykonaniu Julii Rockiej naszej kolejnej lokalnej wokalnej perełki,laureatki konkursów muzycznych i stypendystki Marszałka Województwa Lubelskiego za rozwój w dziedzinie muzyki, która zaśpiewała dla widzów Staruszek Świat – Anny Jantar i Skyfall – Adele oraz Weroniki Pyszyńskiej uczennicy Pracowni Głosu Pauliny Multan , która w raz ze swoją mentorką zaśpiewała na scenie utwory: wszystko, Valerie i Z Tobą nie umiem wygrać.
„Pracownia głosu” to profesjonalne studio wokalne założone przez Paulinę Multan – psychologa i wokalistkę, absolwentkę wokalistyki na wydziale Jazz i Muzyka estradowa UMCS, laureatkę Festiwali wokalnych oraz uczestniczkę I edycji programu Bitwa na głosy w grupie Krzysztofa Cugowskiego. W pracowni głosu uczy prawidłowego posługiwania tym pięknym instrumentem jakim jest głos :) oraz przygotowuje pasjonatów sztuki wokalnej ( bez względu na wiek :) do występów publicznych .
Kolejną atrakcją dożynek były występy grupy rekonstrukcyjnej Storrada, która zaprezentowała stroje, uzbrojenie oraz techniki walk dawnych wojowników Wandalskich, co niezmiernie ucieszyło najmłodszych uczestników dożynek. Stowarzyszenie Storrada z siedzibą w Chodlu od ponad 6 lat zajmuje się rekonstrukcja historyczną. Zajmują się odtwarzaniem zwyczajów ubiorów i życia codziennego plemion Germańskich żyjących na terenie Polski. Członkowie stowarzyszenia sami szyją stroje w/g wzorów wykonują uzbrojenie i ozdoby. Odtwarzają sposoby walki wojów Wandalskich. Uczestniczą w festynach organizowanych w muzeach Archeologicznych zarówno w Polsce takich jak Nowej Słupi, Biskupina po Carnuntum w Austrii i Muscov w Czechach. Ponadto członkowie ekipy brali udział jako statyści w nagrywanym przez Netflix w Polsce serialu ”Barbarzyńcy”.
Panie z Koła Gospodyń Wiejskich Snopków w ramach projektu „Ulepieni z jednej gminy – sztuka tworzenia więzi „ -, który został sfinansowany przez Gminę Jastków z pożytku publicznego, przygotowały licytację wyrobów ceramicznych z której pozyskane środki zostały przeznaczone na zakup defibrylatora AED, prawdopodobnie pierwszego w gminie. Aukcję prowadziła Anna Rapcewicz- Wiśniewska z TVP 3 Lublin. Wyroby te powstały podczas zajęć prowadzonych przez Agnieszkę Wróblewską ze Stowarzyszenia Pracownia Twórczych Działań Lublin.
Niewątpliwie największą atrakcją wieczoru był występ zespołu VOX. To znany wszystkim polski, męski zespół wokalny, grający muzykę pop założony w 1978r. Na repertuar grupy składają się ballady, pieśni gospel, standardy jazzowe, utwory pop i funk.
W tzw. międzyczasie odwiedziła nas również posłanka Marta Wcisło, która powiedziała kilka słów ze sceny zebranym mieszkańcom.
A na zakończenie imprezy odbyła się wieczorna potańcówka poprowadzona przez Zespół Remedium przy której bawili się nawet najbardziej oporni na taniec.
Całość dożynek dopełniły przepiękne stoiska Kół Gospodyń Wiejskich z całej gminy, na których Panie z KGW prezentowały swoje wypieki i wyroby kulinarne oraz rękodzieło. Natomiast Sołectwo z Marysina wystawiło bogate w przysmaki jak bigos, karkówka, kociołek – gulasz i inne.
W dożynkach udział wzięła także Gminna Biblioteka Publiczna w Jastkowie. Pomiędzy barwnymi i pełnymi smakołyków stoiskami kół gospodyń stanął namiot, który przyciągał miłośników książek. Na bibliotecznym stoisku można było wygrać książkę, zapachowy woreczek z lawendą i barwną zakładkę z podstawowymi informacjami o bibliotece. Wystarczyło wziąć udział w literackim quizie i odpowiedzieć na kilka pytań związanych oczywiście z literaturą. Chętnych nie brakowało. Odwiedzali nas stali bywalcy biblioteki jak i nowi mieszkańcy, którzy – mamy nadzieję, wkrótce przybędą do naszej biblioteki lub filii. Był to bardzo przyjemnie spędzony czas, pełen rozmów o książkach, o nowościach, których u nas nie brakuje, o gustach czytelniczych.
Najmłodsi skorzystali z dmuchańców, jazdy konnej, miasteczka ruchu drogowego i animacji.
W imieniu organizatorów kierujemy serdeczne podziękowania dla gospodarzy dożynek oraz dla następujących osób: Pani Magdaleny Olszak Radnej i Sołtys z Marysina i jej rodziny, Pana Andrzeja Podstawki Radnego z Natalina, Pana Edwarda Płechy Sołtysa z Natalina, , Pani Ewy Gorczyńskiej- Kwiatkowskiej przewodniczącej KGW Natalki, Pani Renaty Podstawki, Pani Justyny Tomaszewskiej, Państwu Markowi i Katarzynie Hartfilom, Pani Emili Osińskiej –Marczak i Panu Pawłowi Marczak.
Dziękujemy również druhom z OSP z terenu gminy Jastków, pracownikom gminy oraz wszystkim tym, którzy w większym czy mniejszym stopniu przyczynili się do pomocy przy organizacji naszych dożynek.
Tak ważna uroczystość nie mogła się odbyć, bez naszych sponsorów, którym również serdecznie dziękujemy za włączenie się we wsparcie naszej imprezy. W tym roku byli to: BUDIMAR SP. Z o . o., Eugeniusz Brzyski Gaz Serwis II, Thermodesign Sp z o o, Gospodarstwo ogrodnicze Halina Wicińska, Bank Spółdzielczy w Cycowie, Sunrise Michał Rywacki, Dystrybucja LAVISTA – Tadeusz Lalak oraz Piekarnia BOMAR.
Zapraszamy do obejrzenia galerii poniżej.
Magdalena Olszak
Kamil Ziółkowski
fot. Magdalena Hader - PhotoLuna
